Η οξεία φλεγμονή του λεπτού εντέρου ή αλλιώς οξεία εντερίτιδα αποτελεί μια αιφνίδια έναρξη έντονης φλεγμονώδους αντίδρασης που στοχεύει το λεπτό έντερο. Χαρακτηρίζεται από έντονους πόνους και εντερικές κράμπες (σπασμούς), διάρροια – συχνά με παρουσία αίματος και βλέννης – πυρετό, και σε ορισμένες περιπτώσεις ναυτία και έμετο, καθώς και μυαλγίες (πόνοι στους μύες).
Τα αίτια εμφάνισης αυτής της οξείας νόσου μπορεί να ποικίλλουν, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για οξεία ιογενή ή βακτηριακή λοίμωξη, τροφική δηλητηρίαση ή παρενέργειες από ορισμένα φάρμακα.
Οι πιο συχνοί παθογόνοι μικροοργανισμοί που προκαλούν οξεία βακτηριακή εντερίτιδα είναι οι εξής βακτηριακοί τύποι.
Salmonella
Η Salmonella προκαλεί τη νόσο σαλμονέλωση, με τη μόλυνση να γίνεται κυρίως μέσω της τροφής (κατανάλωση μολυσμένου νερού ή τροφίμων). Το βακτήριο προσκολλάται στην κυτταρική μεμβράνη των εντεροκυττάρων, προκαλώντας βλάβες και ενεργοποιώντας έντονη ανοσολογική αντίδραση.
Η λοίμωξη εκδηλώνεται με έντονους κοιλιακούς πόνους, οξεία υδαρή διάρροια, πυρετό και, μερικές φορές, με συμπτώματα δηλητηρίασης όπως ναυτία και έμετος. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η σαλμονέλωση μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη αντιδραστικής αρθρίτιδας μέσω αυτοάνοσου μηχανισμού.
E. coli
Ορισμένα στελέχη αυτού του κατά τα άλλα φυσιολογικού βακτηρίου στο έντερό μας, όπως το Escherichia coli O157, παράγουν ισχυρές εντεροτοξίνες, οι οποίες καταστρέφουν το βλεννογόνο του λεπτού εντέρου, προκαλώντας οξείς πόνους και αιματηρή διάρροια.
Σε κάποιες περιπτώσεις, οι οξείες λοιμώξεις μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη οξείας νεφρικής ανεπάρκειας (αιμολυτικό-ουραιμικό σύνδρομο).
Shigella
Η Shigella είναι ένα βακτήριο που μεταδίδεται κυρίως μέσω της κοπρανο-στοματικής οδού και προκαλεί τη νόσο σιγελλίωση. Η λοίμωξη χαρακτηρίζεται από έντονες και συχνές διάρροιες, σπαστικούς πόνους στην κοιλιά και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αφυδάτωση και υποογκαιμικό σοκ, μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση.
Campylobacter
Η μόλυνση με αυτό το βακτήριο συμβαίνει μέσω της κατανάλωσης μη καλά μαγειρεμένου κοτόπουλου, μη παστεριωμένου γάλακτος ή μολυσμένου νερού. Προκαλεί πυρετό, ναυτία και διάρροια.
Clostridium
Η Clostridium είναι ένα βακτήριο που συναντάται φυσιολογικά στο έντερο του ανθρώπου, αλλά η ανάπτυξή του καταστέλλεται από τη φυσιολογική εντερική μικροχλωρίδα.
Μετά από χρήση αντιβιοτικών (κυρίως κλινδαμυκίνης), η ισορροπία της μικροχλωρίδας διαταράσσεται και το βακτήριο μπορεί να αναπτυχθεί υπερβολικά. Συχνά προσβάλλει και το παχύ έντερο, προκαλώντας ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα.
Οι πιο συχνοί ιοί που προκαλούν ιογενείς εντερίτιδες είναι:
-
Νοροϊός (Norovirus): Είναι ιδιαίτερα μεταδοτικός και αποτελεί κύρια αιτία επιδημικών εξάρσεων, ιδιαίτερα σε κλειστά περιβάλλοντα όπως πλοία, σχολεία, νοσοκομεία κ.ά. Συχνά προσβάλλει και το στομάχι, προκαλώντας γαστρεντερίτιδα με πυρετό, εμετούς και διάρροια.
-
Ροταϊός (Rotavirus): Κύρια αιτία οξείας διάρροιας σε μικρά παιδιά παγκοσμίως. Προκαλεί έντονη υδαρή διάρροια, εμετούς, πυρετό και κοιλιακούς πόνους. Παρόμοιοι ιοί που προσβάλλουν τα παιδιά είναι οι αδενοϊοί τύπου 40 και 41, καθώς και οι αστροϊοί, που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα.
-
Σαποϊός (Sapovirus): Παρόμοιος με τον νοροϊό, προκαλεί οξεία διάρροια, εμετούς, κόπωση και πυρετό.
-
Κατανάλωση αλλοιωμένων τροφών: Η αιτία της εντερίτιδας εδώ είναι η παρουσία τοξινών (κυρίως εντεροτοξίνες και κυτταροτοξίνες), προϊόντα του βακτηριακού μεταβολισμού. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί σοκ.
-
Αντίδραση σε φαρμακευτικά σκευάσματα: Τέτοιες αντιδράσεις παρατηρούνται συχνότερα με χημειοθεραπευτικά φάρμακα όπως η μεθοτρεξάτη και η 5-φθοριοουρακίλη, τα οποία προκαλούν άμεση φλεγμονή του εντερικού βλεννογόνου.
Ορισμένα αντιικά φάρμακα για τον HIV ή την ηπατίτιδα μπορούν σπανίως να προκαλέσουν εντερίτιδα, ενώ ανοσοκατασταλτικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για αυτοάνοσα νοσήματα μπορούν να ευνοήσουν την ανάπτυξη ευκαιριακών λοιμώξεων που προκαλούν εντερίτιδα.
Ορισμένα υπακτικά όπως η σένα ή η βισακοδύλη μπορούν να προκαλέσουν σοβαρό ερεθισμό του εντερικού βλεννογόνου και επακόλουθη φλεγμονή. Συνήθως, η κατάσταση βελτιώνεται μετά τη διακοπή της χρήσης.
Ακτινοθεραπεία σε ογκολογικούς ασθενείς μπορεί να προκαλέσει ακτινική εντερίτιδα ή κολίτιδα.
Τέλος, η χρήση αντιβιοτικών μπορεί να διαταράξει τη φυσική εντερική μικροχλωρίδα, οδηγώντας σε οξεία εντερίτιδα.
Παθοφυσιολογία της οξείας εντερίτιδας
Σε απόκριση στον ερεθιστικό παράγοντα (βακτήρια, ιοί, τοξίνες), ενεργοποιούνται τα κύτταρα του ανοσοποιητικού στο λεπτό έντερο, απελευθερώνοντας φλεγμονώδεις μεσολαβητές. Αυτοί έχουν στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσης του παθογόνου, αλλά συχνά προκαλούν σοβαρή ιστική βλάβη, η οποία συνοδεύεται από λειτουργικές διαταραχές του εντέρου.
Διαφορές από τη χρόνια εντερίτιδα;
Οξύς και χρόνιος εντερίτιδα διαφέρουν κυρίως ως προς τη διάρκεια, τις αιτίες και τα κλινικά συμπτώματα.
Οξύς εντερίτιδα
Η οξεία εντερίτιδα είναι συνήθως μια ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση, με μέγιστη διάρκεια έως μία εβδομάδα. Ξεκινά αιφνίδια και τις περισσότερες φορές προκαλείται από βακτήρια ή ιούς. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ξαφνικούς κοιλιακούς πόνους, ρίγη, ναυτία, έμετο, σοβαρές διάρροιες και μερικές φορές οξεία αφυδάτωση.
Η παθοφυσιολογία της νόσου βασίζεται στη φλεγμονώδη αντίδραση του ανοσοποιητικού, η οποία οδηγεί σε αυξημένη έκκριση υγρών και μειωμένη απορρόφηση, κάτι που εκδηλώνεται με διάρροια και σημεία δηλητηρίασης. Συνήθως η οξεία εντερίτιδα δεν απαιτεί ειδική θεραπεία, αλλά περισσότερο υποστηρικτική αγωγή – σπασμολυτικά, ενυδάτωση, φυσικά φυτικά βάμματα και ξεκούραση.
Χρόνια κολίτιδα
Η χρόνια κολίτιδα είναι μια μακροχρόνια νόσος, η οποία μπορεί να διαρκέσει χρόνια, μερικές φορές και για ολόκληρη τη ζωή. Τα συμπτώματα ξεκινούν σταδιακά, αλλά διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τις περισσότερες φορές οφείλεται σε χρόνιες λοιμώξεις, αυτοάνοσα νοσήματα – εντεροπάθεια, νόσο του Κρον, παρασιτικές λοιμώξεις ή παρατεταμένη έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες – τοξίνες ή συγκεκριμένες τροφές που προκαλούν αντιδράσεις του ανοσοποιητικού.
Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν, περιλαμβάνοντας επίμονη διάρροια, κοιλιακούς πόνους, απώλεια βάρους, εύκολη κόπωση, αναιμία και παρουσία διατροφικών ελλείψεων.
Η θεραπεία συνίσταται στη διατήρηση και στον έλεγχο της υποκείμενης νόσου και μπορεί να περιλαμβάνει ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, αλλαγές στη διατροφή και μερικές φορές χειρουργική παρέμβαση.
Διαφορικές διαγνώσεις
Αν και οι επιστημονικές πηγές μπορεί να παραθέτουν έναν μακρύ κατάλογο ασθενειών ως διαφορική διάγνωση της οξείας εντερίτιδας, η αλήθεια είναι ότι η νόσος έχει μια αρκετά τυπική κλινική εικόνα. Σε συνδυασμό με ένα καλά ληφθέν ιστορικό, σπάνια μπορεί να συγχέεται με άλλη ασθένεια.
Υπάρχουν ορισμένες από τις διαφορικές διαγνώσεις, τις οποίες ωστόσο πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όταν υπάρχουν παρόμοια παράπονα.
Αυτές είναι:
-
Οξεία σκωληκοειδίτιδα
-
Εκκολπωματίτιδα
-
Φλεγμονές των χοληφόρων οδών και του στομάχου
-
Τοξικό μεγακόλον
-
Μεσεντερική ισχαιμία
-
Επεισόδιο έξαρσης σε ορισμένες χρόνιες παθήσεις
Προληπτικά μέτρα
Η πρόληψη της νόσου συνίσταται κυρίως στην τήρηση καλής υγιεινής, στην κατανάλωση τροφίμων και ποτών μόνο από ασφαλείς πηγές και στην αποφυγή επαφής με άτομα που πάσχουν από την ίδια ασθένεια.
Είναι προτιμότερο να υποβάλλουμε πάντα τα τρόφιμα σε καλή θερμική επεξεργασία, καθώς και να αποφεύγουμε την κατανάλωση δυνητικά μολυσμένων τροφών, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες.
Η αυτοαπομόνωση είναι ένας καλός τρόπος για να περιορίσουμε την εξάπλωση της λοίμωξης και να προστατεύσουμε τους ανθρώπους γύρω μας από τη μόλυνση.
Η τήρηση καλών διατροφικών συνηθειών και μιας διατροφής πλούσιας σε βιταμίνες και ορυκτά μπορεί να συμβάλει σε καλύτερη ανοσία, κάτι που συνήθως δεν μας προστατεύει από τη μόλυνση, αλλά βοηθά στην ταχύτερη ανάρρωση και ενδεχομένως στην ηπιότερη πορεία της φλεγμονώδους διαδικασίας.
Δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος των περιπτώσεων οξείας εντερίτιδας προκαλείται από ιούς και επηρεάζει αναλογικά περισσότερο τα παιδιά, είναι καλό να ενημερωθείτε για τον εμβολιασμό κατά του ροταϊού λόγω του μεγάλου κινδύνου σοβαρής αφυδάτωσης στα μικρά παιδιά.
Η προληπτική λήψη προβιοτικών είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση ενός καλού εντερικού μικροβιώματος. Η ισορροπημένη μικροχλωρίδα υποστηρίζει τις διαδικασίες αποκατάστασης και εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό και την εξάπλωση άλλων βακτηριακών στελεχών.
Τι να κάνουμε σε περίπτωση οξείας φλεγμονής;
Συνήθως η ασθένεια υποχωρεί από μόνη της χωρίς να απαιτείται ειδική θεραπεία. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων ιογενών ή βακτηριακών λοιμώξεων, το σώμα καταφέρνει μόνο του να τις αντιμετωπίσει και να τις αποβάλει από τον οργανισμό.
Συχνότερα αυτό συμβαίνει εντός 48 έως 72 ωρών στις ιογενείς λοιμώξεις και διαρκεί λίγο περισσότερο χρόνο στις βακτηριακές. Η πλήρης αποκατάσταση του εντερικού βλεννογόνου μπορεί να διαρκέσει περισσότερο, κατά τη διάρκεια της οποίας όμως οι λειτουργίες δεν διαταράσσονται ουσιαστικά.
Σημαντικές αρχές με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων εντερίτιδας είναι η επαρκής πρόσληψη υγρών, ώστε να αποφευχθεί η αφυδάτωση.
Για καλύτερο αποτέλεσμα, μπορούμε να προσθέσουμε ειδικά μίγματα ηλεκτρολυτών, τα οποία εξασφαλίζουν την υδατοηλεκτρολυτική ισορροπία, καθώς σε οξείες καταρροϊκές διάρροιες χάνονται τόσο σημαντικές ποσότητες υγρών όσο και μακροστοιχεία όπως νάτριο, κάλιο, ασβέστιο και μαγνήσιο.
Σε περίπτωση μεικτών συμπτωμάτων, όπως είναι χαρακτηριστικό στις γαστρεντερίτιδες, είναι σκόπιμο να λαμβάνονται φάρμακα με αντιεμετική δράση (που καταστέλλουν τον εμετό). Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να επιτρέψουμε σοβαρή αφυδάτωση.
Εξασφαλίστε επαρκή ξεκούραση και ηρεμία και, αν έχετε τη δυνατότητα, απέχετε από την κατανάλωση τροφής έως ότου υποχωρήσουν τα πιο έντονα συμπτώματα.
Ο λόγος που δεν πρέπει να τρώτε είναι ότι, λόγω της επιταχυνόμενης κινητικότητας του εντέρου και των διαταραγμένων λειτουργιών - πεπτικών και απορροφητικών - πολλά θρεπτικά συστατικά δεν θα απορροφηθούν. Αντιθέτως, θα αποτελέσουν υπόστρωμα για τον βακτηριακό πολλαπλασιασμό και για επιπλέον τοξικότητα, κάτι που καλό είναι να αποφευχθεί.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η λήψη αντιδιαρροϊκών φαρμάκων όπως η λοπεραμίδη μπορεί να μειώσει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των διαρροϊκών κενώσεων, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις, όταν η κατάσταση συνοδεύεται από πυρετό ή αιματηρά κόπρανα, αυτές οι ουσίες μπορεί να επιδεινώσουν την τοξικότητα.
Η λήψη αυτού του είδους φαρμάκων δικαιολογείται μόνο σε περιπτώσεις κινδύνου σοβαρής αφυδάτωσης, ενώ συνιστάται να χρησιμοποιούνται σε λίγο μεταγενέστερα στάδια, όταν έχει περάσει η οξεία φάση.
Σε ορισμένους συγκεκριμένους λοιμογόνους παράγοντες, ο ειδικός λοιμωξιολόγος μπορεί να συστήσει τη χορήγηση αντιβιοτικών. Απαραίτητη είναι, είτε με είτε χωρίς αντιβιοτικά, η λήψη προβιοτικών βακτηρίων και ζυμομυκήτων (saccharomyces boulardii).
Πότε να αναζητήσουμε επείγουσα ιατρική βοήθεια;
Η ιατρική βοήθεια σε τέτοιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη σε υψηλό πυρετό άνω των 40 βαθμών, που δεν υποχωρεί με αντιπυρετικά, επίμονο εμετό, αιματηρή διάρροια και σημάδια αφυδάτωσης - εξάντληση, ξηρότητα στο στόμα, θολή όραση, αποβολή σκούρων ούρων ή πολύ μικρής ποσότητας ούρων.
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από 2-3 ημέρες χωρίς θετική εξέλιξη, ανεξάρτητα από την έντασή τους, είναι σκόπιμο να συμβουλευτούμε έναν ειδικό.
Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι η πιο ευάλωτη ομάδα, για την οποία είναι πολύ σημαντικό να μην επιτρέψουμε την αφυδάτωση λόγω των μικρότερων αντισταθμιστικών δυνατοτήτων του οργανισμού.
Οι παιδίατροι και οι λοιμωξιολόγοι συνιστούν πάντα να τους συμβουλεύεστε όταν πρόκειται για μικρά παιδιά, ιδιαίτερα κάτω των 6 ετών.
Συχνές ερωτήσεις
Τι είναι η οξεία φλεγμονή του λεπτού εντέρου;
Αποτελεί ξαφνικά εμφανιζόμενη φλεγμονώδη αντίδραση, που στοχεύει στο τοίχωμα του εντέρου και κυρίως στον εντερικό βλεννογόνο.
Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια οξείας εντερίτιδας;
Οι βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις, καθώς και οι τροφικές δηλητηριάσεις, είναι οι πιο συχνές αιτίες για την ανάπτυξη οξείας φλεγμονής του λεπτού εντέρου.
Ποια είναι τα συμπτώματα της οξείας εντερίτιδας;
Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι οι επώδυνοι σπασμοί και οι κολικοί στο έντερο, συνοδευόμενοι από διάρροια και πυρετό.
2 коментара
Благодаря за полезните съвети!
Страхотна статия с подробни и практични съвети! Храненето играе много важна роля при остри възпаления на тънките черва, и ми харесва, че подчертавате важността на балансирания режим. Възможността за употреба на природни средства като билки също е нещо, което ще пробвам в бъдеще.
Αφήστε σχόλιο