Παχυσαρκία: Ουσία, τύποι, βαθμοί και συνέπειες

Η Παχυσαρκία είναι μια ιατρική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπερβολική συσσώρευση σωματικού λίπους σε βαθμό που μπορεί να βλάψει την υγεία. Σε αντίθεση με το απλό υπερβολικό βάρος, όπου η σωματική μάζα είναι ελαφρώς αυξημένη, η παχυσαρκία σχετίζεται με κλινικά σημαντική αύξηση του λιπώδους ιστού, ιδιαίτερα γύρω από την κοιλιά και τα εσωτερικά όργανα.

Ο πιο συχνά χρησιμοποιούμενος μέθοδος για τη διάγνωση της παχυσαρκίας είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ ή BMI), ο οποίος υπολογίζεται με τον τύπο:

ΔΜΣ = βάρος (kg) / ύψος² (m²)

Σύμφωνα με τα κριτήρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας:

• ΔΜΣ μεταξύ 25 και 29.9 θεωρείται υπερβολικό βάρος
  

• ΔΜΣ ≥ 30 σημαίνει παχυσαρκία
  

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο ΔΜΣ δεν λαμβάνει υπόψη την αναλογία μεταξύ μυϊκής και λιπώδους μάζας, γι' αυτό σε ορισμένες ομάδες – όπως οι αθλητές ή οι ηλικιωμένοι – μπορεί να μην αντικατοπτρίζει ακριβώς τον κίνδυνο.

Στις επόμενες ενότητες θα εξετάσουμε τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι παίρνουν βάρος, τους διαφορετικούς τύπους και βαθμούς παχυσαρκίας, καθώς και τις επιπτώσεις της στην υγεία.

Η παχυσαρκία εμφανίζεται όταν για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα η ενεργειακή πρόσληψη (οι θερμίδες από τις τροφές και τα ποτά) ξεπερνά την ενεργειακή δαπάνη (κίνηση, μεταβολισμός, θερμογένεση). Παρά το γεγονός ότι αυτή η διατύπωση ακούγεται απλή και σε μεγάλο βαθμό αντιπροσωπεύει το πραγματικό πρόβλημα, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη.

Οι αιτίες πηγάζουν από συνήθειες, συναισθηματική κατάσταση, περιβάλλον, βιολογία και κοινωνικούς παράγοντες. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής – με άφθονη τροφή, λίγη κίνηση και χρόνιο άγχος – δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για την αύξηση του βάρους.

Η παχυσαρκία δεν εμφανίζεται από τη μία μέρα στην άλλη, ούτε είναι αποτέλεσμα μόνο της έλλειψης θέλησης ή της «υπερφαγίας». Είναι μια σύνθετη διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν πολλοί παράγοντες – βιολογικοί, συμπεριφορικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί. Μερικές φορές ένας παράγοντας μπορεί να πυροδοτήσει μια σειρά από γεγονότα, ενώ άλλες φορές αρκετοί παράγοντες αλληλοεπιδρούν και ενισχύονται. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε αυτούς τους μηχανισμούς, για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το πρόβλημα, και όχι απλώς να το καταδικάσουμε.

Ακατάλληλη Διατροφή

Μία από τις κύριες αιτίες είναι η υπερβολική κατανάλωση υψηλής θερμιδικής αξίας τροφών με χαμηλή διατροφική αξία – πατάτες τηγανητές, fast food, γλυκίσματα, ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Αυτά όχι μόνο συσσωρεύουν θερμίδες, αλλά δημιουργούν και εξάρτηση, ενεργοποιώντας το σύστημα ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, παρόμοιο με τα διεγερτικά. Ο άνθρωπος αισθάνεται προσωρινά ικανοποιημένος, αλλά στη συνέχεια αναζητά ξανά τροφή.

Έλλειψη Κίνησης

Η φυσική δραστηριότητα δεν είναι μόνο τρόπος για να «καίμε θερμίδες» – ρυθμίζει ορμόνες όπως την ινσουλίνη, την γκρελίνη και την λεπτίνη, οι οποίες επηρεάζουν άμεσα την όρεξη και την αποθήκευση λιπών. Η καθιστική ζωή, ιδιαίτερα στην ψηφιακή εποχή μας, είναι ένας από τους πιο υποτιμημένους παράγοντες κινδύνου. Οι ώρες μπροστά στην οθόνη αντικαθιστούν το ενεργό παιχνίδι στα παιδιά και τις βόλτες στους ενήλικες.

Γενετική Προδιάθεση

Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο. Εάν υπάρχουν άτομα στην οικογένεια με παχυσαρκία, η πιθανότητα να αναπτυχθεί η ίδια κατάσταση είναι υψηλότερη. Αυτό δεν σημαίνει ότι η μοίρα είναι προδιαγεγραμμένη – μάλλον, ότι απαιτείται περισσότερη συνείδηση και στοχευμένη προσπάθεια για την διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Ορμονικές και Μεταβολικές Διαταραχές

Καταστάσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός (μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα), το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), η αντίσταση στην ινσουλίνη και το μεταβολικό σύνδρομο δυσκολεύουν σημαντικά τη ρύθμιση του βάρους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το σώμα αποθηκεύει λίπος ακόμη και με μέτρια πρόσληψη τροφής, ενώ η όρεξη συχνά αυξάνεται λόγω της διαταραγμένης ορμονικής ανατροφοδότησης.

Ψυχολογικοί και Συναισθηματικοί Παράγοντες

Πολλοί άνθρωποι τρώνε για να αντιμετωπίσουν το άγχος, την ανησυχία, τη βαρεμάρα ή την κατάθλιψη. Το λεγόμενο «συναισθηματικό φαγητό» γίνεται μηχανισμός για την αντιμετώπιση συναισθημάτων, αντί για έναν τρόπο να ικανοποιήσουμε τη φυσιολογική πείνα. Αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο – όσο περισσότερο τρώμε από συναισθηματικούς λόγους, τόσο χειρότερα νιώθουμε, κάτι που οδηγεί σε ακόμα περισσότερη κατανάλωση τροφής.

Φάρμακα

Ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα αντιψυχωτικά, τα κορτικοστεροειδή και οι ορμονικές θεραπείες, μπορεί να προκαλέσουν αύξηση της όρεξης, κατακράτηση υγρών και μεταβολικές αλλαγές, οι οποίες διευκολύνουν την αύξηση του βάρους. Με τη συνεχιζόμενη χρήση, είναι σημαντική η παρακολούθηση από ειδικό και η έγκαιρη διόρθωση.

Διαταραχές Ύπνου

Η ανεπαρκής ή κακή ποιότητα ύπνου επηρεάζει τις ορμόνες που ρυθμίζουν την όρεξη – μειώνεται η λεπτίνη (η οποία στέλνει το σήμα της πληρότητας), ενώ αυξάνεται η γρελίνη (που αυξάνει την όρεξη). Αυτό οδηγεί σε περισσότερα γεύματα και συνήθως – σε επιθυμία για γλυκά και υδατάνθρακες.

Κοινωνικό και Οικονομικό Περιβάλλον

Σε πιο φτωχές κοινωνικές ομάδες, η πρόσβαση σε υγιεινές τροφές συχνά περιορίζεται, ενώ η καθημερινότητα είναι πιο στρεσογόνα. Η έλλειψη ασφαλών και προσιτών χώρων για άσκηση (όπως τα πάρκα και τα γυμναστήρια) επίσης παίζει ρόλο. Όταν είναι φθηνότερο να αγοράσεις μια σοκολάτα παρά ένα μήλο – τα αποτελέσματα είναι προβλέψιμα.

Η παχυσαρκία δεν είναι ένα ομοιογενές φαινόμενο – υπάρχουν διάφορες μορφές ανάλογα με την αιτία, τον μηχανισμό συσσώρευσης λίπους και τον τρόπο με τον οποίο αυτό κατανεμηθεί στο σώμα. Η κατανόηση αυτών των διαφορών είναι κλειδί τόσο για τη διάγνωση όσο και για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

Ετυολογική Κατηγοριοποίηση - σύμφωνα με την αιτία:

1. Πρωτοπαθής (ουσιώδης) παχυσαρκία
   Αυτή είναι η πιο συχνή μορφή και συνήθως οφείλεται σε ανισορροπία μεταξύ των προσλαμβανόμενων και των δαπανωμένων θερμίδων, συνδυασμένη με γενετική προδιάθεση και την επιρροή παραμέτρων του περιβάλλοντος. Δεν υπάρχουν υποκείμενα νοσήματα που να εξηγούν την κατάσταση.
   

2. Δευτεροπαθής Παχυσαρκία
   Σε αυτόν τον τύπο, η αιτία για την αύξηση βάρους είναι συγκεκριμένες ιατρικές καταστάσεις ή φάρμακα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν υποθυρεοειδισμό, σύνδρομο Cushing, όγκους στον υποθάλαμο και χρήση κορτικοστεροειδών ή αντιψυχωτικών.
   

3. Σύνδρομο Παχυσαρκίας
   Παρουσιάζεται σε σπάνια γενετικά και χρωμοσωμικά νοσήματα, όπου η παχυσαρκία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης κλινικής εικόνας. Τέτοιοι είναι οι σύνδρομοι Prader-Willi, Bardet-Biedl και Alström. Αυτά συνήθως συνοδεύονται και από νοητική καθυστέρηση, ορμονικές διαταραχές και ανωμαλίες στην ανάπτυξη.
   

Μορφολογική Κατηγοριοποίηση - σύμφωνα με τον μηχανισμό αύξησης του λιπώδους ιστού

1. Υπερτροφική Παχυσαρκία
   Χαρακτηριστικό για ενήλικες – τα λιποκύτταρα (αδιποκύτταρα) αυξάνουν τον όγκο τους, αλλά όχι τον αριθμό τους. Αυτός ο τύπος είναι ο πιο συχνός και δυνητικά αναστρέψιμος, ιδιαίτερα με κατάλληλη θεραπεία και διατροφή.
   

2. Υπερπλαστική Παχυσαρκία
   Συμβαίνει κυρίως στα παιδιά – ο αριθμός των λιποκυττάρων αυξάνεται. Αυτός ο τύπος παχυσαρκίας είναι πιο δύσκολος στον έλεγχο, καθώς τα λιποκύτταρα δεν εξαφανίζονται, αλλά μόνο μειώνουν το μέγεθός τους με την απώλεια βάρους.
   

3. Μεικτή Παχυσαρκία
   Συνδυάζει υπερτροφία και υπερπλασία των αδιποκυττάρων και θεωρείται ο πιο ανθεκτικός και δύσκολος τύπος για θεραπεία. Συναντάται συχνά σε άτομα με σοβαρή και παρατεταμένη παχυσαρκία από μικρή ηλικία.
   

Κλινική Κατηγοριοποίηση - σύμφωνα με την κατανομή του λίπους

1. Ανδροειδής (κεντρική, «μήλο») παχυσαρκία
   Το λίπος συσσωρεύεται κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς και του κορμού. Συναντάται πιο συχνά στους άνδρες και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων, αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου 2.
   

2. Γυναικοειδής (περιφερική, «αχλάδι») παχυσαρκία
   Η υπερβολική λίπος συσσωρεύεται κυρίως στους μηρούς και τους γλουτούς. Πιο συχνά στις γυναίκες. Αυτός ο τύπος έχει πιο αδύναμο συσχετισμό με καρδιοαγγειακές παθήσεις, αλλά είναι ανθεκτικός στη μείωση βάρους.
   

3. Μεικτός τύπος
   Συνδυάζει τα χαρακτηριστικά των δύο παραπάνω τύπων και συχνά εμφανίζεται σε άτομα με προχωρημένο στάδιο παχυσαρκίας.
   

Άλλες Κατηγοριοποιήσεις

• Υποθαλαμική Παχυσαρκία – αποτέλεσμα βλάβης του υποθάλαμου (π.χ. μετά από τραυματισμό, όγκο ή χειρουργική επέμβαση), που οδηγεί σε ανεξέλεγκτη πείνα και μεταβολικές διαταραχές.
  

• ΙΑτρογενής Παχυσαρκία – προκαλείται από τη χρήση φαρμάκων ή ιατρικών παρεμβάσεων.
  

• Ψυχογενής Παχυσαρκία – αποτέλεσμα ψυχικών καταστάσεων, όπως κατάθλιψη, άγχος ή διαταραχές διατροφής (π.χ. συναισθηματικό φαγητό).
  

Η παχυσαρκία δεν είναι ομοιογενής κατάσταση – έχει διαφορετικούς βαθμούς σοβαρότητας, οι οποίοι καθορίζονται βάσει του δείκτη σωματικής μάζας (ΔΜΣ), γνωστού και ως BMI (Body Mass Index). Υπολογίζεται εύκολα:

Τύπος:
ΔΜΣ = βάρος (σε κιλά) ÷ (ύψος σε μέτρα)²

Παράδειγμα:
Εάν ζυγίζετε 90 κιλά και το ύψος σας είναι 1.75 μ:
90 ÷ (1.75 × 1.75) ≈ 29.4

BMI είναι κυρίως προσανατολισμένο στην αξιολόγηση του σωματικού βάρους των ενηλίκων και δεν λαμβάνει υπόψη τη μυϊκή μάζα, τη δομή των οστών και το λίπος ξεχωριστά, αλλά δίνει μια καλή βασική ένδειξη.

Κατηγοριοποίηση ΔΜΣ και Βαθμοί Παχυσαρκίας:

Η μορμπιδική παχυσαρκία ή αλλιώς παθολογική παχυσαρκία είναι μια ιατρική κατάσταση που ενέχει εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο για την υγεία, καθώς επηρεάζει τη λειτουργία όλων των οργάνων και συστημάτων.

Η παχυσαρκία δεν είναι απλώς αισθητικό ή κοινωνικό πρόβλημα – είναι ένα χρόνιο νόσημα, το οποίο επηρεάζει σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού. Όσο πιο προχωρημένο είναι το στάδιο, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για σοβαρές και ακόμα και επικίνδυνες καταστάσεις. Εδώ είναι οι βασικές συνέπειες, οργανωμένες κατά συστήματα:

Μεταβολικές και Ενδοκρινολογικές Συνεπείς

• Αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτης τύπου 2: Η αυξημένη λιπώδης ιστός επιδεινώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, προκαλώντας συνεχώς αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
  

• Μεταβολικό σύνδρομο: Συνδυασμός υψηλής αρτηριακής πίεσης, διαταραγμένης γλυκαιμίας, υψηλών τριγλυκεριδίων και κοιλιακής παχυσαρκίας.
  

• Ορμονικές διαταραχές: Περιλαμβάνουν μειωμένη γονιμότητα, πολυκυστικές ωοθήκες στις γυναίκες και χαμηλό τεστοστερόνη στους άνδρες.
  

Καρδιοαγγειακές επιπλοκές

• Υπέρταση: Η αυξημένη σωματική μάζα οδηγεί σε αυξημένο φορτίο στην καρδιά.
  

• Αθηροσκλήρωση και δυσλιπιδαιμία: Υψηλότερα επίπεδα LDL-χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων.
  

• Αυξημένος κίνδυνος για έμφραγμα και εγκεφαλικό επεισόδιο.
  

Αναπνευστικές διαταραχές

• Αποφρακτική άπνοια ύπνου: Οι λιπώδεις συσσωρεύσεις γύρω από τον λαιμό και τον θώρακα δυσκολεύουν την κανονική αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου.
  

• Δύσπνοια κατά τη σωματική άσκηση: Ακόμη και με ελαφριά δραστηριότητα παρατηρείται αυξημένη και δύσκολη αναπνοή.
  

Ορθοπεδικά και μυοσκελετικά προβλήματα

• Οστεοαρθρίτιδα: Το υπερβολικό βάρος οδηγεί σε πρόωρη φθορά των αρθρώσεων, κυρίως των γονάτων και των ισχίων.
  

• Πόνοι στη μέση: Η αυξημένη φόρτιση στην σπονδυλική στήλη οδηγεί σε μεσοσπονδύλιες κήλες και χρόνιους πόνους.
  

Ψυχολογικές και κοινωνικές συνέπειες

• Κατάθλιψη και άγχος: Συχνά η παχυσαρκία οδηγεί σε μειωμένη αυτοεκτίμηση, κοινωνική απομόνωση και συναισθηματικές διαταραχές.
  

• Στιγματισμός και διάκριση: Ιδιαίτερα έντονα στο επαγγελματικό περιβάλλον και την κοινωνική ζωή.
  

Αυξημένος ογκολογικός κίνδυνος

Πολλές μελέτες συνδέουν την παχυσαρκία με αυξημένο κίνδυνο για:

• Καρκίνο του μαστού
  

• Κολορεκτικό καρκίνο
  

• Καρκίνο του ενδομητρίου
  

• Καρκίνο του παγκρέατος και του ήπατος
  

Με την παρατεταμένη ύπαρξη παχυσαρκίας, ακόμη και με μέτριο βαθμό, ο κίνδυνος για χρόνια νοσήματα αυξάνεται δραματικά. Γι' αυτό ακριβώς η πρώιμη πρόληψη και η διόρθωση του βάρους είναι ουσιαστικής σημασίας για την συνολική υγεία.

Η θεραπεία της παχυσαρκίας είναι μια πολυδιάστατη διαδικασία που απαιτεί ατομική προσέγγιση και συχνά συνδυάζει συμπεριφορικές, διατροφικές, φυσικές, φαρμακευτικές και σε ορισμένες περιπτώσεις χειρουργικές μεθόδους. Δεν υπάρχει μια καθολική λύση – η επιτυχία εξαρτάται από την ανθεκτικότητα, την προσαρμογή στις συνήθειες του ασθενούς και την μακροχρόνια υποστήριξη. Η θεραπεία της παχυσαρκίας πραγματοποιείται σε βήματα:

1. Αλλαγή στον τρόπο ζωής – η βάση της θεραπείας

Το πρώτο και υποχρεωτικό βήμα στη θεραπεία περιλαμβάνει αλλαγές στην καθημερινότητα:

• Διατροφικό πλάνο: Ισορροπημένο, υποθερμιδικό διατροφικό πλάνο σύμφωνα με την ηλικία, το φύλο, τη φυσική δραστηριότητα και την κατάσταση της υγείας. Αποφυγή επεξεργασμένων τροφών, τρανς λιπαρών και σακχάρων. Συμπερίληψη φυτικών ινών, πρωτεϊνών και υγιεινών λιπαρών.
  

• Φυσική δραστηριότητα: Ελάχιστα 150 λεπτά μέτριας δραστηριότητας εβδομαδιαίως. Συνδυασμός καρδιοαναπνευστικών και ενδυναμωτικών ασκήσεων οδηγεί σε πιο βιώσιμα αποτελέσματα.
  

• Συμπεριφορικές παρεμβάσεις: Δουλειά με ψυχολόγο ή θεραπευτή για την αναγνώριση και αλλαγή ανθυγιεινών διατροφικών και συμπεριφορικών προτύπων.
  

2. Φαρμακευτική αγωγή

Τα φάρμακα χορηγούνται μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, συνήθως όταν ο ΔΜΣ είναι ≥ 30, ή ≥ 27 με συνοδά νοσήματα. Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φάρμακα περιλαμβάνουν:

• Ορλιστάτη: Αναστέλλει την απορρόφηση λιπών στο έντερο.
  

• Γλυκαγωνοειδείς αγωνιστές (GLP-1): Π.χ. λιραγλουτίδη και σεμαγλουτίδη – καταστέλλουν την όρεξη και βοηθούν στην αίσθηση πληρότητας.
  

• Κεντρικής δράσης φάρμακα: Ρυθμίζουν την όρεξη μέσω επίδρασης στο νευρικό σύστημα.
  

Η φαρμακευτική θεραπεία δεν αντικαθιστά τη διατροφή και την άσκηση, αλλά τις συμπληρώνει. Χορηγείται υπό ιατρική παρακολούθηση.

3. Χειρουργική θεραπεία (βαριατρική χειρουργική)

Σε περίπτωση σοβαρής παχυσαρκίας (ΔΜΣ ≥ 40 ή ≥ 35 με συνοδά νοσήματα) και αν αποτύχουν οι άλλες μέθοδοι, μπορεί να προχωρήσει η χειρουργική θεραπεία. Οι πιο συχνές διαδικασίες είναι:

• Γαστρικό bypass
  

• Γαστρική γαστρεκτομή (gastric sleeve)
  

• Βηλιοπαγκρεατικός bypass
  

Αυτές οι παρεμβάσεις μειώνουν τον όγκο του στομάχου και/ή αλλάζουν την πεπτική οδό, οδηγώντας σε σημαντική και συχνά μακροχρόνια απώλεια βάρους.

4. Παρακολούθηση και υποστήριξη

Η τακτική παρακολούθηση από ομάδα – γιατρός, διατροφολόγος, ψυχολόγος και φυσιοθεραπευτής, είναι κρίσιμη για μακροχρόνια επιτυχία. Η υποστήριξη από την οικογένεια και την κοινότητα παίζει επίσης σημαντικό ρόλο.

Δεν υπάρχει μαγική λύση για την παχυσαρκία. Απαιτεί επιμονή, ενημέρωση και συχνά – σύνθετη θεραπευτική προσέγγιση. Κάθε κιλό που χάνεται είναι ένα βήμα προς έναν πιο υγιεινό και δραστήριο τρόπο ζωής.

Η παχυσαρκία συχνά αναπτύσσεται σταδιακά και μπορεί για μεγάλο χρονικό διάστημα να υποτιμάται. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν σαφή σημάδια στα οποία η συμβουλή γιατρού είναι απαραίτητη.

Αν ο δείκτης σωματικής μάζας (ΔΜΣ) είναι 30 ή περισσότερο, αυτό ήδη εντάσσεται στην κατηγορία της παχυσαρκίας και απαιτεί ιατρική εκτίμηση. Ακόμη και με ΔΜΣ πάνω από 27, αλλά με την ύπαρξη συνοδών καταστάσεων όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτης τύπου 2, άπνοια ύπνου ή διαταραχές του λιπιδαιμικού προφίλ, συνιστάται να ζητήσετε βοήθεια.

Άλλες καταστάσεις στις οποίες είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν ειδικό περιλαμβάνουν:

• Γρήγορη ή αναπάντεχη αύξηση βάρους, χωρίς προφανή αιτία;
  

• Μόνιμες αποτυχημένες προσπάθειες απώλειας βάρους, παρά τις αλλαγές στη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα;
  

• Εμφάνιση συμπτωμάτων όπως δύσπνοια με ελάχιστη προσπάθεια, πόνοι στις αρθρώσεις, χρόνια κόπωση;
  

• Αυξημένο αίσθημα άγχους, ντροπής ή κατάθλιψης, που σχετίζονται με το σωματικό βάρος;
  

• Οικογενειακό ιστορικό καρδιοαγγειακών ή μεταβολικών ασθενειών, το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο.
  

Ο γιατρός θα εκτιμήσει όχι μόνο το βαθμό της παχυσαρκίας, αλλά και την κατάσταση των οργάνων και συστημάτων που ενδέχεται να επηρεάζει. Εάν είναι απαραίτητο, θα καταρτιστεί ένα εξατομικευμένο σχέδιο δράσης – από αλλαγές στον τρόπο ζωής έως φαρμακευτική αγωγή ή παραπομπή σε ενδοκρινολόγο, διατροφολόγο ή χειρουργό. Η έγκαιρη παρέμβαση είναι συχνά καθοριστική για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών.

Τι σημαίνει να έχω ΔΜΣ άνω των 30;

Ο ΔΜΣ (δείκτης σωματικής μάζας) άνω των 30 υποδηλώνει παχυσαρκία – μια κατάσταση στην οποία το λίπος στο σώμα είναι σε ποσότητες που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία. Αυτό απαιτεί ιατρική εκτίμηση και κατάλληλη παρέμβαση.

Είναι δυνατόν να έχω κανονικό βάρος, αλλά με επιβλαβή συσσώρευση λίπους;

Ναι. Αυτό ονομάζεται "μεταβολική παχυσαρκία με κανονικό βάρος". Σε αυτήν την περίπτωση, το λίπος συσσωρεύεται κυρίως γύρω από την κοιλιά και τα εσωτερικά όργανα, κάτι που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη και καρδιοαγγειακές παθήσεις.

Μπορεί η παχυσαρκία να οφείλεται σε ορμονικό πρόβλημα;

Ναι, αν και σπάνια. Δευτερογενείς αιτίες όπως ο υποθυρεοειδισμός, το σύνδρομο Cushing ή η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να συμβάλλουν στην αύξηση του βάρους. Για αυτόν τον λόγο, όταν υπάρχει ανεξήγητη ή δύσκολη διαχείριση αύξηση βάρους, είναι σημαντικό να γίνουν εξετάσεις.

Μπορεί η παχυσαρκία να θεραπευτεί μόνο με δίαιτα και άσκηση;

Στις πρώιμες φάσεις – ναι. Αλλά σε προχωρημένη παχυσαρκία ή σε περίπτωση ύπαρξης επιπλοκών, συχνά απαιτείται η χρήση φαρμάκων (π.χ. ορλιστάτη) ή ακόμη και βαριατρική χειρουργική. Η θεραπεία πρέπει να είναι εξατομικευμένη.

Είναι σημαντικό πού στο σώμα συσσωρεύεται το λίπος;

Ναι. Ο ανδροειδής τύπος (γύρω από την κοιλιά) συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο για καρδιοαγγειακές και μεταβολικές ασθένειες, ενώ ο γυναικοειδής (στους μηρούς και τους γοφούς) είναι λιγότερο επικίνδυνος.

Πηγές:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459357/