Οι άνθρωποι που έχουν βιώσει σοβαρά ψυχικά, συναισθηματικά ή σωματικά τραύματα, συχνά κουβαλούν τις συνέπειές τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτά τα σημάδια μπορεί να τους κάνουν πιο αρνητικούς, απαθείς, ανήσυχους ή επιρρεπείς σε εκρήξεις.
Γι’ αυτό, πριν κρίνουμε τη συμπεριφορά κάποιου, είναι σημαντικό να σκεφτούμε αν αυτό το άτομο δεν υποφέρει από διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Τι είναι η διαταραχή μετατραυματικού στρες (ΔΜΣ)
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες (ΔΜΣ) αποτελεί ψυχική διαταραχή που προκύπτει από την εμπειρία σοβαρής σωματικής ή συναισθηματικής τραύματος διαφόρων προελεύσεων - καταστροφές, βία, πολεμικές συγκρούσεις, ατυχήματα ή απώλεια αγαπημένου προσώπου.
Οι άνθρωποι με ανεπτυγμένη ΔΜΣ βιώνουν έντονες ψυχοσυναισθηματικές αντιδράσεις.
Αυτές μπορούν να εκφραστούν με:
- Επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες
- Η εμφάνιση ξαφνικών αναμνήσεων του περιστατικού/τραύματος
- Έντονο άγχος
- Αποφυγή καταστάσεων που μπορεί να θυμίζουν την βιωμένη κατάσταση ή να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για την επανάληψή της.
Δυστυχώς, η διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι πιο σοβαρή από ό,τι φαίνεται με την πρώτη ματιά, καθώς, αν δεν δοθεί προσοχή, τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν πολύ καιρό, να επιδεινωθούν και να οδηγήσουν σε σοβαρές διαταραχές στην ποιότητα ζωής.
Σε μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων απαιτείται επαγγελματική βοήθεια, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με επιτυχία.
Παράγοντες κινδύνου
Οι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη τέτοιου είδους ψυχολογικής διαταραχής δεν είναι λίγοι, αλλά οι κύριοι είναι μερικοί.
Αυτοί είναι:
- Ένταση του τραύματος: Ατυχήματα και τραυματικά γεγονότα που έχουν ισχυρό αντίκτυπο στην προσωπικότητα φέρουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης ΔΜΣ.
- Διάρκεια του στρες: Η παρατεταμένη έκθεση σε στρεσογόνους παράγοντες ή η επανειλημμένη εμπειρία τέτοιων αυξάνει τον» κίνδυνο ανάπτυξης ΔΜΣ.
- Προσωπικό ιστορικό ψυχικών διαταραχών: Άτομα με ιστορικό προηγούμενων ψυχολογικών προβλημάτων, όπως άγχος ή κατάθλιψη, είναι πιο ευάλωτα.
Η απομόνωση από το φυσιολογικό κοινωνικό περιβάλλον και η έλλειψη υποστήριξης από την οικογένεια και τους φίλους αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο ανάπτυξης τέτοιων διαταραχών.
Πιθανές αιτίες
Όπως έγινε σαφές παραπάνω στο υλικό, η ΔΜΣ μπορεί να αναπτυχθεί ως αποτέλεσμα της εμπειρίας ή της μαρτυρίας τραυματικών για την ψυχή και το σώμα γεγονότων.
Μερικές από τις κύριες αιτίες περιλαμβάνουν:
- Πόλεμος: Οι βετεράνοι πολέμου που έχουν συμμετάσχει σε πολεμικές αποστολές και έχουν γίνει μάρτυρες πολλών τραυματικών γεγονότων ή έχουν υποστεί τέτοια, είναι ίσως η ομάδα ανθρώπων που συχνότερα αναπτύσσουν σοβαρή ΔΜΣ.
- Σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση: Τα θύματα κακοποίησης, ανεξαρτήτως του είδους, συχνά υποφέρουν από ΔΜΣ ή αναπτύσσουν διάφορα προβλήματα συμπεριφοράς.
- Σοβαρά ατυχήματα και δυστυχήματα: Αυτοκινητιστικά ατυχήματα και άλλα περιστατικά που οδηγούν σε σοβαρούς σωματικούς τραυματισμούς και ψυχολογικό στρες μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη ΔΜΣ.
- Φυσικές καταστροφές και οι συνέπειές τους: Διάφορες φυσικές καταστροφές όπως σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές, τυφώνες και άλλα, που μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρούς τραυματισμούς, απώλεια σπιτιού, αγαπημένων προσώπων και κατοικίδιων, συχνά αποτελούν αιτία ΔΜΣ.
Αν και αποτελεί μέρος της φυσιολογικής εξέλιξης της ζωής, ο θάνατος ενός αγαπημένου και κοντινού προσώπου μπορεί επίσης να οδηγήσει σε διαταραχή μετατραυματικού στρες. Τις περισσότερες φορές αυτό συμβαίνει αν ο θάνατος συνέβη υπό δραματικές συνθήκες.
Συμπτώματα μετατραυματικού στρες
Τα συμπτώματα της διαταραχής μετατραυματικού στρες (ΔΜΣ) χωρίζονται σε διάφορες κύριες κατηγορίες και μπορούν να εκδηλώνονται σε διάφορους συνδυασμούς. Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχουν όλα για να τεθεί διάγνωση.
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες (ΔΜΣ) μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα, με συμπτώματα διαταραχής που περιλαμβάνουν συμπτώματα άγχους, όπως αίσθημα πίεσης και ανησυχίας, καθώς και συμπτώματα αποφυγής, όπου το άτομο αποφεύγει μέρη ή καταστάσεις που του θυμίζουν το τραύμα. Οι αιτίες διαταραχής μπορεί να περιλαμβάνουν έντονα τραυματικά γεγονότα, όπως πολέμους ή φυσικές καταστροφές, που οδηγούν σε ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως διαταραχές ύπνου, συμπτώματα αποξένωσης και συμπτώματα υπερέντασης.
Επιπλέον, τα συμπτώματα ενοχής και συμπτώματα θυμού συχνά συνοδεύουν την κοινωνική απομόνωση, ενώ τα συμπτώματα PTSD σε παιδιά και συμπτώματα PTSD σε ενήλικες μπορεί να διαφέρουν σε ένταση και εκδήλωση. Η θεραπεία PTSD περιλαμβάνει ψυχολογική υποστήριξη και ψυχοθεραπεία, με έμφαση στην ψυχολογική αποκατάσταση και την αντιμετώπιση τραύματος, ενώ η ψυχολογική στήριξη και η υποστήριξη μετά από τραύμα είναι κρίσιμες για την ανάρρωση.
Τέλος, οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις για το τραυματικό γεγονός μπορούν να επιδεινώσουν την διαταραχή άγχους, καθιστώντας απαραίτητη την έγκαιρη παρέμβαση για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και την αποκατάσταση της ποιότητας ζωής.
Συνήθως τα συμπτώματα της ΔΜΣ περιλαμβάνουν:
- Ενοχλητικές αναμνήσεις: Ενοχλητικές σκέψεις ή εφιάλτες που εμφανίζονται σποραδικά ή συνεχώς και σχετίζονται άμεσα με το τραυματικό γεγονός.
- Αποφυγή: Συνειδητή ή ασυνείδητη αποφυγή μέρη, ανθρώπων, δραστηριοτήτων και καταστάσεων που θυμίζουν το τραύμα.
- Αλλαγές στη διάθεση: Εκδήλωση συναισθήματος ενοχής, απόγνωσης, ευερεθιστότητας, απάθειας, απώλειας ενδιαφέροντος για συνήθεις δραστηριότητες και συμπτώματα κατάθλιψης.
- Αυξημένη διέγερση: Εκφράζεται με συνεχή ένταση, δυσκολίες στον ύπνο και τη συγκέντρωση, καθώς και δυσκολία στην αντιμετώπιση καθημερινών εργασιών.
Αυτά τα συμπτώματα επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική υγεία και επιδεινώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των πασχόντων.
Συνδεδεμένες επιπλοκές
Η πιο συχνή συνέπεια της διαταραχής μετατραυματικού στρες είναι η πτώση του πάσχοντος σε σοβαρή κλινική κατάθλιψη, κατά την οποία βιώνουν έντονες συναισθηματικές δυσκολίες, άγχος, απάθεια και ολική απώλεια ενδιαφέροντος για τη ζωή.
Πολύ συχνά οι άνθρωποι με ΔΜΣ καταφεύγουν σε “αυτοθεραπεία” μέσω της πρακτικής ανθυγιεινών συνηθειών όπως η χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών και φαρμάκων σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τον πόνο.
Δυστυχώς, με αυτόν τον τρόπο επιδεινώνουν μόνο την κατάστασή τους και ακολουθούν παράδοξα αποτελέσματα. Συχνά το αποτέλεσμα από μη αντιμετωπισμένη ΔΜΣ σε συνδυασμό με αλκοόλ και άλλες ουσίες οδηγεί σε απόπειρες αυτοτραυματισμού ή ακόμα και αυτοκτονίας.
Ως αποτέλεσμα της συνολικής απομονωτικής συμπεριφοράς, οι άνθρωποι που υποφέρουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες δυσκολεύονται να διατηρήσουν τις κοινωνικές τους επαφές και τις σχέσεις με κοντινά πρόσωπα και συγγενείς, κάτι που αποτελεί ανησυχητικό σημάδι και κραυγή για βοήθεια - ξεκάθαρο σημάδι ότι το άτομο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του την ψυχή του.
Γεγονότα και μύθοι
Όπως όλα τα θέματα που αφορούν την ανθρώπινη ψυχολογία, η διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι αντικείμενο πολλών μύθων και γεγονότων, που συχνά μπορούν να οδηγήσουν σε εσφαλμένες αντιλήψεις και κατανοήσεις.
Για παράδειγμα, πολλοί δεν γνωρίζουν ότι η ΔΜΣ στην πραγματικότητα μπορεί να επηρεάσει κάθε άνθρωποπου έχει βιώσει σοβαρά σωματικά ή ψυχολογικά τραύματα.
Η ΔΜΣ δεν αναπτύσσεται πάντα αμέσως μετά το τραυματικό γεγονός, πολύ συχνά τα συμπτώματα γίνονται εμφανή πολύ καιρό μετά το περιστατικό. Ο λόγος για αυτό είναι ότι η συνείδηση χρειάζεται χρόνο για να επεξεργαστεί και να κατανοήσει το γεγονός.
Οι διάφοροι τύποι γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας σε συνδυασμό με φάρμακα είναι αποδεδειγμένες και αποτελεσματικές μέθοδοι για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Οι μύθοι που σχετίζονται με τη ΔΜΣ δεν είναι τόσο πολλοί, αλλά είναι απολύτως λογικοί για την ανθρώπινη ψυχή. Βασίζονται στην πεποίθηση ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί σε εμάς και εκφράζονται στην εσφαλμένη αντίληψη ότι μόνο οι αδύναμοι άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν τέτοιου είδους διαταραχή.
Μύθος είναι επίσης η πεποίθηση ότι οι άνθρωποι με ΔΜΣ είναι επιθετικοί και επικίνδυνοι. Παρόλο που συχνά είναι ευερέθιστοι, απότομοι ή ανήσυχοι, σπάνια εκδηλώνουν επιθετικότητα και τις περισσότερες φορές είναι επικίνδυνοι μόνο για τον εαυτό τους.
Διάγνωση
Η διάγνωση της κατάστασης περιλαμβάνει εμπεριστατωμένη και κατάλληλη αξιολόγηση από ειδικό, συνήθως ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή, και μερικές φορές ακόμα και ψυχίατρο.
Για την τεκμηρίωση μιας οριστικής διάγνωσης, ο ειδικός διεξάγει μια εμπεριστατωμένη συνάντηση με τον πάσχοντα, για να συλλέξει λεπτομερή ιστορικό και ιστορία των γεγονότων που βρίσκονται στη βάση του προβλήματος.
Η διάγνωση ΔΜΣ μπορεί να θεωρηθεί γεγονός, αν τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από ένα μήνα και προκαλούν μεγάλο στρες, το οποίο προκαλεί σοβαρές δυσκολίες στην καθημερινότητα του ασθενούς.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ΔΜΣ είναι συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμάκων.
Οι ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι περιλαμβάνουν γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία, η οποία βοηθά στην αναγνώριση και αντιμετώπιση των αρνητικών σκέψεων που σχετίζονται άμεσα με το τραύμα.
Η θεραπεία έκθεσης είναι μια μέθοδος κατά την οποία ο πάσχων σταδιακά εκτίθεται στις τραυματικές αναμνήσεις, με σκοπό να μειωθεί ο φόβος από αυτές και να δοθεί η δυνατότητα στη συνείδηση να τις αποδεχθεί πιο ήρεμα.
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται ανήκουν στην ομάδα των αντικαταθλιπτικών και ειδικότερα στους αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRI) όπως η σιταλοπράμη, η σερτραλίνη και άλλα. Αυτά ανακουφίζουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους, ρυθμίζοντας την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο. Άλλη ομάδα φαρμάκων είναι τα αγχολυτικά και τα υπνωτικά όπως η πρεγκαμπαλίνη, το ξαναξ και άλλα.
Ο σκοπός της θεραπείας είναι να αποκαταστήσει την ποιότητα ζωής του ατόμου και να το βοηθήσει να μπορεί κάποια στιγμή να αντιμετωπίσει μόνο του τις τραυματικές αναμνήσεις.
Ζωή με ΔΜΣ
Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με την πρόκληση της ζωής με ΔΜΣ. Συχνά βιώνουν υπερβολικά έντονα και δύσκολα στη διαχείριση συναισθήματα διαφόρων ειδών όπως θυμός, έντονο άγχος, φόβος και απόγνωση, τα οποία μετατρέπουν τις καθημερινές εργασίες και ευθύνες σε πραγματικό βάρος.
Το ίδιο ισχύει και για την κοινωνική λειτουργία, την πραγματοποίηση επαφής με κοντινά πρόσωπα και συγγενείς και την αντιμετώπιση στο εργασιακό περιβάλλον.
Για να μπορεί το άτομο με διαταραχή μετατραυματικού στρες να ζει και να λειτουργεί ως φυσιολογικό ανθρώπινο ον, χρειάζεται τη συνεχή υποστήριξη των κοντινών του ανθρώπων, καθώς και να δώσει προσοχή και προσπάθεια στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Πώς να βοηθήσετε ένα κοντινό πρόσωπο με μετατραυματικό στρες
Χωρίς αμφιβολία, για τους ανθρώπους που υποφέρουν από ΔΜΣ, η υποστήριξη των κοντινών τους και των φίλων είναι πολύ σημαντική. Για να βοηθήσετε ένα τέτοιο άτομο, απαιτείται από εσάς υπομονή, κατανόηση και εκδήλωση ενσυναίσθησης.
Οι αντιδράσεις των ανθρώπων με ΔΜΣ σε προσπάθειες βοήθειας μπορεί να είναι διαφορετικές και μπερδεμένες, γι’ αυτό πρέπει να θυμάστε ότι δεν είναι εκούσιες και προσωπικά στρεφόμενες εναντίον σας.
Ακολουθούν μερικές ακόμα συμβουλές:
- Μάθετε να ακούτε χωρίς να διακόπτετε ή να κρίνετε. Δώστε στο κοντινό σας πρόσωπο να καταλάβει ότι είστε στη διάθεσή του όταν χρειάζεται επικοινωνία.
- Εκφράστε υποστήριξη, αλλά μην πιέζετε ή ασκείτε πίεση, αν νιώσετε ότι το πρόσωπο απέναντί σας δεν είναι έτοιμο να κάνει ένα συγκεκριμένο βήμα.
- Πριν αρχίσετε να συνοδεύετε το κοντινό σας πρόσωπο με ΔΜΣ στον δύσκολο δρόμο που οδηγεί στην αντιμετώπιση του προβλήματος, πρώτα ενημερωθείτε και εξοικειωθείτε με την ουσία της διαταραχής μετατραυματικού στρες, ώστε να μπορείτε να κατανοήσετε καλύτερα τα συναισθήματα και τις εμπειρίες τους.
Η υπομονή και η προσοχή σας θα έχουν ισχυρό θετικό αντίκτυπο στην ανάρρωσή τους, όπως και η ενσυναίσθηση, χάρη στην οποία θα νιώσουν την προσοχή σας και την επιθυμία σας να τους βοηθήσετε.
Συχνές ερωτήσεις
Τι είναι η διαταραχή μετατραυματικού στρες;
Αυτή είναι μια ψυχοσυναισθηματική κατάσταση που προκύπτει από την εμπειρία ενός τραυματικού γεγονότος ή κατάστασης και οδηγεί στην εμφάνιση άγχους, απάθειας και καταθλιπτικών σκέψεων.
Βοηθούν τα αντικαταθλιπτικά στη ΔΜΣ;
Ναι, καθώς πολύ συχνά το άγχος και οι καταθλιπτικές σκέψεις αποτελούν μέρος των συμπτωμάτων της ΔΜΣ.
Τι μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη διαταραχής μετατραυματικού στρες;
Η εμπειρία σοβαρών για την ψυχή και το σώμα καταστάσεων όπως πόλεμος, φυσικές καταστροφές, ατυχήματα, απώλεια κοντινών προσώπων και άλλα παρόμοια.
1 коментар
Много важна тема! Хората често подценяват емоционалните травми, а те могат да променят целия ти живот. Статията е изключително полезна, особено за тези, които търсят първоначална информация.
Αφήστε σχόλιο