Με την ηλικία ο οργανισμός φθείρεται και αρχίζει να λειτουργεί πιο αργά. Αυτό οφείλεται σε εξασθενημένους αντισταθμιστικούς μηχανισμούς και μειωμένη ικανότητα αποκατάστασης.
Πολλοί άνθρωποι σταδιακά παρατηρούν ότι δεν έχουν την ίδια δύναμη και τον έλεγχο πάνω στο σώμα τους όπως πριν. Η ανάβαση στις σκάλες, το κουβάλημα αγορών ή ακόμα και το σήκωμα από την καρέκλα μπορεί να γίνει δύσκολο.
Αυτές οι αλλαγές συχνά οφείλονται σε μυϊκή αδυναμία - μια κατάσταση που μπορεί να είναι προσωρινή ή να σηματοδοτεί πιο σοβαρό πρόβλημα υγείας.
Παρόλο που είναι φυσιολογικό οι μύες να χάνουν μέρος της δύναμής τους με την ηλικία, μερικές φορές η αδυναμία εμφανίζεται ξαφνικά ή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα όπως κόπωση, μούδιασμα, αστάθεια ή κράμπες.
Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι σημαντικό να βρεθεί η αιτία. Αυτή μπορεί να κυμαίνεται από μια ελαφριά έλλειψη βιταμινών έως νευρομυϊκές παθήσεις. Τις περισσότερες φορές η μυϊκή αδυναμία αναπτύσσεται υπό την επίδραση πολλών παραγόντων που δρουν για μεγάλο διάστημα.
Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε ποιοι τύποι μυϊκής αδυναμίας υπάρχουν, ποιες καταστάσεις μπορούν να την προκαλέσουν και πώς να αναγνωρίσετε πότε τα συμπτώματα απαιτούν ιατρική παρέμβαση.
Τι είναι η μυϊκή αδυναμία;
Η μυϊκή αδυναμία είναι μια κατάσταση, κατά την οποία οι μύες δεν καταφέρνουν να παράγουν φυσιολογική τάσηή δύναμη κατά τη συστολή τους, παρά την προσπάθεια του ανθρώπου να τους χρησιμοποιήσει.
Αυτό δεν είναι απλή κόπωση μετά από σωματική προσπάθεια, αλλά πραγματική απώλεια της ικανότητας δημιουργίας δύναμης ή διατήρησης μυϊκού τόνου. Η κατάσταση συχνά συνοδεύεται απόδυσκαμψία και περιορισμένο εύρος κίνησης, κάτι που δυσχεραίνει τη φυσιολογική λειτουργία των μυών.
Η κατάσταση αποτελεί σύμπτωμα και όχι ανεξάρτητη διάγνωση, και συχνά αντανακλά ένα υποκείμενο πρόβλημα υγείας. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η εμφάνιση μυϊκής αδυναμίας στους ηλικιωμένους είναι συνήθως φυσιολογική και προκαλείται από τη δράση πολλών παραγόντων - επιβραδυμένος μεταβολισμός, μειωμένη παραγωγή ορμονών, διαταραγμένη διατροφική πρόσληψη και πολλά άλλα, χαρακτηριστικά της προχωρημένης ηλικίας.
Τύποι μυϊκής αδυναμίας
Στην ιατρική γίνεται διάκριση ανάμεσα σε δύο βασικούς τύπους: πραγματική (αντικειμενική) μυϊκή αδυναμία και υποκειμενική (αισθανόμενη) αδυναμία.
Στην αντικειμενική μορφή παρατηρείται μετρήσιμη μείωση της μυϊκής δύναμης, η οποία μπορεί να διαπιστωθεί σε κλινική εξέταση ή λειτουργικές δοκιμασίες.
Η υποκειμενική αδυναμία, από την άλλη, γίνεται αισθητή από τον ασθενή ως έλλειψη δύναμης, χωρίς αντικειμενικά δεδομένα για διαταραγμένη λειτουργία. Ο τελευταίος τύπος είναι πιο χαρακτηριστικός για αθλητές, στους οποίους για διάφορους λόγους υπάρχει προσωρινή πτώση στις επιδόσεις δύναμης, αλλά παρ’ όλα αυτά ο μυς λειτουργεί κανονικά και αποτελεσματικά.
Η μυϊκή αδυναμία μπορεί να είναι εντοπισμένη, επηρεάζοντας συγκεκριμένα άκρα - για παράδειγμα μυϊκή αδυναμία στα πόδια ή στα χέρια, ή να είναι γενικευμένη, καταλαμβάνοντας ολόκληρο το σώμα. Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, μέσα σε ώρες ή ημέρες, ή να εξελίσσεται αργά και σταδιακά σε εβδομάδες, μήνες, ακόμη και χρόνια.
Επιπλέονταξινομείται ανάλογα με τους μηχανισμούς με τους οποίους προκύπτει. Στην κλινική πράξη διακρίνονται διάφοροι βασικοί τύποι μυϊκής αδυναμίας, καθένας από τους οποίους έχει διαφορετική αιτιολογία, πρόγνωση και προσέγγιση θεραπείας.
Πραγματική (αντικειμενική) μυϊκή αδυναμία
Αυτό είναι μειωμένη ικανότητα του μυός ή μιας μυϊκής ομάδας να παράγουν δύναμη κατά τη συστολή.
Μπορεί να οφείλεται σε:
Νευρογενή αδυναμία: Οφείλεται σε βλάβη του κεντρικού ή περιφερικού νευρικού συστήματος. Εμφανίζεται σε παθήσεις όπως η πολλαπλή σκλήρυνση, η αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS), η παράλυση και η πλεγία, οι νευροπάθειες κ.ά.
Μυογενή αδυναμία: Προκαλείται από πρωτογενή προσβολή των μυϊκών ινών. Χαρακτηριστική για μυοπάθειες, μυϊκή δυστροφία, φλεγμονώδεις μυοσίτιδες κ.ά.
Νευρομυϊκή μετάδοση: Περιλαμβάνει καταστάσεις όπως η μυασθένεια gravis, στις οποίες το σήμα μεταξύ νεύρου και μυός είναι διαταραγμένο. Εδώ τα συμπτώματα της μυασθένειας περιλαμβάνουν διακυμαινόμενη αδυναμία, συχνότερα στο πρόσωπο, τον αυχένα και τα άκρα.
Λειτουργική (υποκειμενική) μυϊκή αδυναμία
Σε αυτόν τον τύπο ο ασθενής αισθάνεται έλλειψη δύναμης, αλλά σε αντικειμενική εξέταση δεν διαπιστώνεται σημαντική απώλεια μυϊκής λειτουργίας.
Εμφανίζεται σε παρατεταμένη σωματική κόπωση, λοιμώξεις ή μεταβολικές διαταραχές, ή πιο απλά - όταν ο οργανισμός είναι εξαντλημένος. Σε αντίθεση με την πραγματική αδυναμία, εδώ η λειτουργία μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως μετά από ξεκούραση και αποκαταστατική σωματική δραστηριότητα.
Αυτός ο τύπος μυϊκής αδυναμίας συχνά παρατηρείται σε:
Χρόνια κόπωση, μυϊκή κόπωση, κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές
Ενδοκρινικές καταστάσεις όπως ορμονικές διαταραχές (π.χ. υποθυρεοειδισμός)
Ηλεκτρολυτική ανισορροπία: Έλλειψη καλίου, ασβεστίου, μαγνησίου
Αφυδάτωση: Όταν δεν υπάρχει επαρκής ενυδάτωση και οι μύες υποφέρουν από διαταραγμένη ηλεκτρολυτική αγωγιμότητα.
Υποσιτισμός και έλλειψη βασικών θρεπτικών συστατικών: Σε έλλειψη βιταμινών και μετάλλων, χαμηλή πρόσληψη πρωτεϊνών ή αμινοξέων.
Πιθανές αιτίες μυϊκής αδυναμίας στους ενήλικες
Με την πρόοδο της ηλικίας, η μυϊκή αδυναμία μετατρέπεται όχι μόνο σε συχνότερο, αλλά και πιο περίπλοκο σύμπτωμα, που συχνά είναι αποτέλεσμα συνδυασμού μεταξύ φυσιολογικής γήρανσης και της ύπαρξης χρόνιων παθήσεων.
Σε αυτό το μέρος του άρθρου θα εξετάσουμε καταστάσεις που είναι τυπικές ή κυρίως συναντώμενες σε ηλικιωμένα άτομα.
Ηλικιακή σαρκοπενία
Μία από τις κύριες αιτίες μυϊκής αδυναμίας στους ενήλικες είναι η σαρκοπενία – προοδευτική απώλεια μυϊκής μάζας και μυϊκής δύναμης, συνδεδεμένη με την ηλικία.
Αυτή οδηγεί σε αίσθημα μυϊκής κόπωσης, μειωμένη αντοχή, απώλεια ισορροπίας και αυξημένο κίνδυνο πτώσεων.
Η ανεπαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών, βιταμινών και μετάλλων, καθώς και η χαμηλή σωματική δραστηριότητα επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία. Η διαδικασία είναι μη αναστρέψιμη και είναι εγγεγραμμένη στα γονίδιά μας, αποτελώντας μέρος της γήρανσης. Φυσικά, μπορεί να επιβραδυνθεί με ορισμένες πρακτικές, αλλά δεν μπορεί να αποφευχθεί.
Ενδοκρινικές και μεταβολικές διαταραχές που σχετίζονται με την ηλικία
Στους ηλικιωμένους συναντώνται συχνά ορμονικές διαταραχές που επηρεάζουν άμεσα τη μυϊκή δύναμη και αντοχή.
Ανάμεσά τους είναι:
Υποθυρεοειδισμός: Εκδηλώνεται με χρόνια μυϊκή αδυναμία, βραδυπορία αντανακλαστικών και επιδείνωση της διάθεσης.
Διαβήτης τύπου 2: Μπορεί να οδηγήσει σε διαβητική νευροπάθεια και προοδευτική μυϊκή αδυναμία στα πόδια, σε συνδυασμό με παραισθησίες και πόνο.
Ηλεκτρολυτική ανισορροπία: Ιδιαίτερα κατά τη λήψη διουρητικών, που χρησιμοποιούνται συχνά στην υπέρταση και την καρδιακή ανεπάρκεια. Η έλλειψη καλίου, μαγνησίου ή νατρίου μπορεί να προκαλέσει μυϊκούς σπασμούς, αδυναμία και αστάθεια στην κίνηση.
Νευροεκφυλιστικές και αυτοάνοσες παθήσεις
Με την ηλικία αυξάνεται ο κίνδυνος ασθενειών που συχνά οδηγούν σε μειωμένη σωματική δραστηριότητα και συμβάλλουν στην ανάπτυξη μυϊκής αδυναμίας.
Ανάμεσα σε αυτές τις παθήσεις είναι:
Μυασθένεια gravis, η οποία αν και δεν είναι αποκλειστικά τυπική της γήρανσης, συχνά διαγιγνώσκεται σε μεγαλύτερη ηλικία και οδηγεί σε χαρακτηριστικά συμπτώματα της μυασθένειας – αδύναμα χέρια και πόδια, πτώση βλεφάρων, κόπωση με την προσπάθεια.
Νόσος του Πάρκινσον: Αν και κυρίως κινητική διαταραχή, σε αυτήν παρατηρείται και γενικευμένη μυϊκή αδυναμία, σε συνδυασμό με δυσκαμψία και τρόμο.
Πολυμυαλγία ρευματική: Φλεγμονώδης κατάσταση, που επηρεάζει κυρίως άτομα άνω των 60 ετών, χαρακτηριζόμενη από πόνους και μυϊκή αδυναμία στα χέρια και τη λεκάνη, συχνά το πρωί και σε ανάπαυση.
Ακινησία και υποσιτισμός
Η χρόνια ακινησία, ειδικά σε κατακεκλιμένους ασθενείς ή άτομα με καρδιακή ή πνευμονική ανεπάρκεια, οδηγεί σε υπόταση των μυών και δευτερογενή μυϊκή αδυναμία, συχνά στα κάτω άκρα.
Επιπλέον, η ανεπαρκής διατροφή και η έλλειψη πρωτεϊνών, αντιοξειδωτικών ουσιών, νερού και ηλεκτρολυτών επηρεάζουν άμεσα την ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί και να αποκαθιστά τη μυϊκή δύναμη. Για να διατηρηθεί αυτή, οι μύες πρέπει να παραμένουν ενεργοί και να ασκούνται τακτικά.
Κατάλληλα συμπληρώματα για μυϊκή μάζα και τόνο
Συνοδευτικά συμπτώματα
Η μυϊκή αδυναμία στους ενήλικες συχνά δεν εμφανίζεται μεμονωμένα.
Μπορεί να συνοδεύεται από:
Πόνο στους μύες ή στις αρθρώσεις
Μυϊκούς σπασμούς ή κράμπες
Παραισθησίες – μούδιασμα, μυρμήγκιασμα
Απώλεια ισορροπίας και αστάθεια στο περπάτημα
Ευαισθησία των μυών στο άγγιγμα
Κόπωση μετά από ελάχιστη προσπάθεια
Σημάδια παράλυσης και πλεγίας (σε πιο σοβαρές νευρολογικές αιτίες)
Όλα αυτά τα συμπτώματα υπονοούνται δεδομένων των πιθανών αιτιών εμφάνισης της μυϊκής αδυναμίας.
Πότε να συμβουλευτείτε γιατρό;
Είναι σημαντικό οι ηλικιωμένοι να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια, αν η μυϊκή αδυναμία επιδεινώνεται γρήγορα ή εμφανίστηκε ξαφνικά, δυσκολεύει την καθημερινότητα ή συνοδεύεται από πτώσεις, πόνο, διαταραγμένη ομιλία και συντονισμό, μυϊκούς σπασμούς ή μούδιασμα. Αυτά τα σημάδια μπορεί να υποδηλώνουν σοβαρά προβλήματα υγείας που απαιτούν έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.
Συχνές ερωτήσεις
Είναι πάντα η μυϊκή αδυναμία στους ηλικιωμένους αποτέλεσμα κάποιας ασθένειας;
Η εμφάνιση μυϊκής αδυναμίας στους ηλικιωμένους είναι εγγεγραμμένη στο DNA και συχνά αποτελεί φυσιολογική συνέπεια της ζωής. Παρ’ όλα αυτά, η οξεία εμφάνιση ή η ταχεία επιδείνωση μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιας ασθένειας.
Μπορεί να σταματήσει η ανάπτυξη της μυϊκής αδυναμίας;
Με καλή διατροφή και τακτική σωματική δραστηριότητα, η εμφάνιση σημαντικής μυϊκής αδυναμίας μπορεί να καθυστερήσει, αλλά παρ’ όλα αυτά, με τα χρόνια είναι αναπόφευκτη.
Ποιες ασθένειες μπορεί να οδηγήσουν σε μυϊκή αδυναμία;
Η μυϊκή αδυναμία μπορεί να προκληθεί από διάφορες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων μεταβολικών διαταραχών όπως ο διαβήτης και ο υποθυρεοειδισμός, καθώς και από νευρολογικές ασθένειες. Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική, ώστε να καθοριστεί η ακριβής αιτία και να ξεκινήσει η κατάλληλη θεραπεία.
Πηγές:
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5303008/
Αφήστε σχόλιο