Κυήσεις διαβήτης: Συμπτώματα, διάγνωση και θεραπεία

Όπως ήδη αναφέραμε στην εισαγωγή, ο διαβήτης κύησης είναι μια προσωρινή μορφή του σακχαρώδη διαβήτη, που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και εκδηλώνεται με την αδυναμία του οργανισμού να παράγει επαρκή ποσότητα ινσουλίνης για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες του γυναικείου οργανισμού, οδηγώντας έτσι σε υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Η βασική αιτία της εμφάνισής του είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία αναπτύσσεται υπό την επίδραση των ορμονικών αλλαγών κατά την εγκυμοσύνη. Πιο συγκεκριμένα, ο πλακούντας παράγει διάφορες ορμόνες όπως τη χοριακή λακτογόνο, την κορτιζόλη, την προγεστερόνη και την αυξητική ορμόνη, οι οποίες μειώνουν την αποτελεσματικότητα της ινσουλίνης στο σώμα.

Ως αποτέλεσμα, τα κύτταρα γίνονται λιγότερο ευαίσθητα στην ινσουλίνη και ο οργανισμός αδυνατεί να ρυθμίσει επαρκώς το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα.

Παράγοντες κινδύνου για διαβήτη κύησης

Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τα εξής:

• Παχυσαρκία και υπερβολικό βάρος – Η περίσσεια λιπώδους ιστού αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, γεγονός που δυσκολεύει τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
  

• Προηγούμενος διαβήτης κύησης– Οι γυναίκες που είχαν διαβήτη κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη διατρέχουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο να τον αναπτύξουν ξανά.
  

• Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη – Η ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη σε στενούς συγγενείς (γονείς, αδέλφια) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης.
  

• Ηλικία άνω των 25–30 ετών – Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη κύησης.
  

• Εθνική καταγωγή– Ορισμένες εθνοτικές ομάδες, όπως οι Ασιάτες, οι Αφροαμερικανοί, οι Ισπανόφωνοι και οι Ινδιάνοι, είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη διαβήτη κύησης.
  

• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) – Οι γυναίκες με αυτή την ορμονική διαταραχή έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν αντίσταση στην ινσουλίνη και, κατά συνέπεια, διαβήτη κύησης.
  

• Προηγούμενες γεννήσεις βρεφών με υπερβολικό βάρος – Αυτό αποτελεί επίσης ένδειξη αυξημένου κινδύνου, καθώς το υψηλό σάκχαρο στο αίμα της μητέρας επηρεάζει την ανάπτυξη του εμβρύου.
  

Όλοι αυτοί οι παράγοντες, μαζί ή ξεχωριστά, μπορούν να οδηγήσουν σε διαταραγμένο μεταβολισμό της γλυκόζηςμεταβολισμό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και στην εμφάνιση διαβήτη κύησης. Η έγκαιρη διάγνωση και ο έλεγχος είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία της μητέρας και του μωρού.

Ο διαβήτης κύησης συχνά εξελίσσεται χωρίς εμφανή συμπτώματα, γι’ αυτό πολλές γυναίκες δεν συνειδητοποιούν ότι τον έχουν.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, μπορεί να εμφανιστούν τα ακόλουθα σημάδια, τα οποία γενικά είναι χαρακτηριστικά και των άλλων μορφών διαβήτη στους ανθρώπους:

• Αυξημένη δίψα και ξηροστομία

• Συχνή ούρηση

• Κόπωση και αδυναμία

• Θολή όραση

Ωστόσο, αυτά τα συμπτώματα δεν είναι ειδικά και μπορεί να σχετίζονται και με φυσιολογικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, γεγονός που καθιστά τον τακτικό έλεγχο του σακχάρου στο αίμα ακόμη πιο σημαντικό για την έγκαιρη ανίχνευση του διαβήτη κύησης.

Οι τιμές του σακχάρου στο αίμα που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση του διαβήτη κύησης, είναι τυποποιημένες και ακολουθούν τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και της Διεθνούς Ένωσης για τον Διαβήτη και την Εγκυμοσύνη (IADPSG).

Οι βασικοί δείκτες είναι οι εξής:

• Σάκχαρο αίματος νηστείας (μετά από τουλάχιστον 8 ώρες νηστείας): ≥ 5.1 mmol/l
  

• Σάκχαρο αίματος 1 ώρα μετά τη λήψη διαλύματος γλυκόζης (75 g): ≥ 10.0 mmol/l
  

• Σάκχαρο αίματος 2 ώρες μετά τη λήψη διαλύματος γλυκόζης (75 g)- δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη: ≥ 8.5 mmol/l

Αν μία ή περισσότερες από αυτές τις τιμές υπερβαίνουν το φυσιολογικό όριο κατά τη διάρκεια του προφορικού τεστ ανοχής γλυκόζης (OGTT), τίθεται η διάγνωση του διαβήτη κύησης. Αυτό επιτρέπει την έγκαιρη παρέμβαση και τον έλεγχο της κατάστασης, μειώνοντας τον κίνδυνο για τη μητέρα και το έμβρυο.

Η διάγνωση του διαβήτη κύησης πραγματοποιείται κυρίως μέσω ιατρικών εξετάσεων και εργαστηριακών δοκιμών που στοχεύουν στημέτρηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη εξέταση είναι η προφορική δοκιμασία ανοχής γλυκόζης (OGTT), κατά την οποία μετριέται το σάκχαρο αίματος νηστείας, στη συνέχεια η γυναίκα λαμβάνει 75 γραμμάρια γλυκόζης και γίνονταιεπιπρόσθετες μετρήσεις μετά από 1 και 2 ώρες.

Αυτά τα αποτελέσματα συγκρίνονται με τις τιμές αναφοράς, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ή να αποκλειστεί η διάγνωση του διαβήτη κύησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και έλεγχος τυχαίου σακχάρου αίματος, καθώς και παρακολούθηση των επιπέδων γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c), αν και ο τελευταίος δεν θεωρείται τυπικός κατά την εγκυμοσύνη λόγω του αναδρομικού του χαρακτήρα, που δεν μπορεί να αποτελέσει αξιόπιστο δείκτη εντός του περιορισμένου χρονικού διαστήματος της κύησης.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστική για την κατάλληλη αντιμετώπιση και τη μείωση του κινδύνου επιπλοκών τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο.

Ο διαβήτης κύησης μπορεί να οδηγήσει σε σειρά επιπλοκών, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό, αν δεν ελέγχεται σωστά. Γι’ αυτό η έγκαιρη ανίχνευση και η σωστή θεραπεία είναι εξαιρετικά σημαντικές.

Για τη μητέρα, οι πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• Αυξημένο κίνδυνο προεκλαμψίας – πρόκειται για σοβαρή επιπλοκή της εγκυμοσύνης, που χαρακτηρίζεται από υψηλή αρτηριακή πίεση και βλάβη σε όργανα όπως τα νεφρά και το ήπαρ, και μπορεί να απειλήσει τη ζωή της μητέρας και του εμβρύου.
  

• Μεγαλύτερη πιθανότητα τοκετού με καισαρική τομή– τα μεγάλα μωρά (μακροσωμία) ή άλλες επιπλοκές μπορεί να απαιτήσουν χειρουργικό τοκετό.
  

• Αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 μετά την εγκυμοσύνη – οι γυναίκες που είχαν διαβήτη κύησης έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν διαβήτη στο μέλλον, ιδιαίτερα αν δεν αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους.
  

Για το μωρό, οι πιθανοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν:

• Μακροσωμία – υπερβολική ανάπτυξη του εμβρύου, που μπορεί να δυσκολέψει τον τοκετό και να προκαλέσει τραυματισμούς.
  

• Υπογλυκαιμία μετά τον τοκετό – χαμηλά επίπεδα σακχάρου στις πρώτες ώρες ή ημέρες μετά τη γέννα, λόγω υπερβολικής παραγωγής ινσουλίνης.
  

• Αναπνευστικά προβλήματα – αυξημένος κίνδυνος για σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας, ιδιαίτερα σε περίπτωση πρόωρου τοκετού.
  

• Αυξημένος κίνδυνος παχυσαρκίας και μεταβολικών νοσημάτων στην παιδική ηλικία – τα παιδιά των μητέρων με διαβήτη κύησης είναι πιο επιρρεπή σε υπερβολικό βάρος και διαβήτη στο μέλλον.
  

Γι’ αυτό, ο αυστηρός έλεγχος του σακχάρου, η κατάλληλη διατροφή και οι τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι είναι καθοριστικής σημασίας για τη μείωση αυτών των κινδύνων και τη διασφάλιση μιας υγιούς εγκυμοσύνης και τοκετού.

Συνιστάται να επισκεφθείτε γιατρό ήδη με την εμφάνιση των πρώτων ενδείξεων διαβήτη κύησηςή αν έχετε κάποιους από τους παράγοντες κινδύνου, όπως παχυσαρκία, οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ή προηγούμενο περιστατικό διαβήτη κύησης.

Οι τακτικές προγεννητικές εξετάσεις περιλαμβάνουν έλεγχο για διαβήτη κύησης μεταξύ της 24ης και 28ης εβδομάδας της εγκυμοσύνης, αλλά αν υπάρχουν συμπτώματα ή υψηλός κίνδυνος, οι εξετάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν νωρίτερα.Η έγκαιρη διάγνωση και ο έλεγχος είναι σημαντικοί για την πρόληψη επιπλοκών τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό.

Η αντιμετώπιση του διαβήτη κύησης στοχεύει στη διατήρηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σε τιμές ασφαλείς για τη μητέρα και το έμβρυο, με τον βασικό τρόπο προσέγγισης να περιλαμβάνει αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες με ισορροπημένη δίαιτα, έλεγχο του σωματικού βάρους και τακτική σωματική δραστηριότητα, που βελτιώνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη.

Όταν είναι απαραίτητο - δηλαδή σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, παρά την αυστηρή δίαιτα - χορηγούνται φάρμακα όπως η ινσουλίνη ή, σπανιότερα, από του στόματος αντιδιαβητικά, τα οποία επιλέγονται με ιδιαίτερη προσοχή λόγω της εγκυμοσύνης.

Η παρακολούθηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και οι τακτικοί προγεννητικοί έλεγχοι είναι απαραίτητοι για την αποτελεσματική διαχείριση της κατάστασης και τη μείωση του κινδύνου επιπλοκών.

Ο διαβήτης κύησης είναι μία από τις πιο συχνές επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και επηρεάζειπερίπου το 5 έως 10% όλων των εγκύων γυναικών, με τη συχνότητά του να αυξάνεται συνεχώς λόγω αλλαγών στον τρόπο ζωής και του αυξανόμενου αριθμού γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας με παχυσαρκία.

Δεδομένου ότι συνήθως αναπτύσσεται σε γυναίκες με υπερβολικό βάρος πριν από την εγκυμοσύνη ή με παθολογική αύξηση κιλών κατά τη διάρκειά της, στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να προληφθεί πλήρως, γι’ αυτό και δεν μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογική ή αναμενόμενη κατάσταση.

Κάθε εγκυμοσύνη με διαβήτη κύησης, η οποία δεν έχει αντιμετωπιστεί έγκαιρα, στατιστικά ενέχει αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές που σχετίζονται τόσο με τη μητέρα όσο και με το έμβρυο - όπως εξηγήσαμε παραπάνω στο άρθρο.

Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό να δίνετε προσοχή σε αυτό το πρόβλημα και στις δυνατότητες να το ξεπεράσετε ή να το αποφύγετε πλήρως, φροντίζοντας την υγεία σας. Το σωματικό βάρος και η σωστή διατροφή θα πρέπει να αποτελούν βασική προτεραιότητα για κάθε άτομο, άνδρα ή γυναίκα, ανεξάρτητα από το αν είναι έγκυος ή όχι.

Σε συνέπεια και ως συμπλήρωμα της παραπάνω παραγράφου, μπορούμε να προσθέσουμε ότι η πρόληψη του διαβήτη κύησης είναι καθοριστικής σημασίας για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης αυτής της κατάστασης και περιλαμβάνει έναν υγιεινό τρόπο ζωής ήδη πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης.

Είναι σημαντικό οι γυναίκες που σχεδιάζουν εγκυμοσύνη να διατηρούν φυσιολογικό βάρος μέσω ισορροπημένης διατροφήςκαι τακτικής σωματικής δραστηριότητας, καθώς η παχυσαρκία και ο καθιστικός τρόπος ζωής αποτελούν βασικούς παράγοντες κινδύνου.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συνιστάται η τήρηση ενός υγιεινού διατροφικού προγράμματος με έλεγχο της πρόσληψης υδατανθράκων και αποφυγή υπερβολικής αύξησης βάρους. Η τακτική εξέταση και παρακολούθηση του σακχάρου στο αίμαείναι επίσης σημαντικές για την έγκαιρη ανίχνευση και την έγκαιρη αντιμετώπιση του διαβήτη κύησης.

Τι είναι ο διαβήτης κύησης;

Πρόκειται για μια κατάσταση που αναπτύσσεται στις εγκύους γυναίκες και χαρακτηρίζεται από την αδυναμία του οργανισμού να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες της μητέρας σε ινσουλίνη, καθώς και από την ύπαρξη αντίστασης στην ορμόνη.

Αντιμετωπίζεται η κατάσταση;

Ναι, συνήθως υποχωρεί μόνη της μετά την εγκυμοσύνη, αλλά για την υγεία της μητέρας και του παιδιού είναι πολύ σημαντικό να εντοπιστεί έγκαιρα και να ρυθμιστεί ήδη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Μπορεί να προκύψουν επιπλοκές ως αποτέλεσμα καθυστερημένης διάγνωσης του διαβήτη κύησης;

Ναι, μπορεί, τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί, και ο βαθμός και η σοβαρότητα των επιπλοκών εξαρτώνται από τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και από το στάδιο της εγκυμοσύνης στο οποίο εμφανίζεται ο διαβήτης κύησης.